Ahşabın nem oranı birkaç yöntemle belirlenebilir, ancak iki yöntem standart olarak uygulanmaktadır: etüvde kurutma ve nem ölçer yöntemleri.

Etüv yöntemi

Etüv yönteminde, kontrol edilecek olan ahşaptan numuneler kesilir, kesilen numuneler tartılır, 101-105°C de kurutulur ve tekrar tartılır. Nem oranı, aşağıdaki formülden belirlenir:

Bu deney, alınan numunenin nem miktarını ölçen tahrip edici bir testtir. Bu metotla bir tahta parçasındaki nem oranını, onu büyük oranda tahrip etmeden belirlemek zordur.

Nem Ölçerler

Piyasada değişik parametrelerin ölçümü prensibine dayanan çeşitli nem ölçerler bulunmaktadır, ama en yaygın olarak kullanılanlar, farklı nem içeriklerinin sebep olduğu elektriksel direnç farklarını ölçmektedirler. Bunlar bir yerden bir yere taşınabilir, kullanılmaları kolaydır ve belirli sınırlar içerisinde hassastırlar. Bu sebeple, ahşap ve ahşap ürünlerinin üretimi, depolanması, nakliyesi, montajı ve kullanımı sırasında içerdikleri nem miktarının belirlenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Aynı esaslara göre çalışan ölçüm cihazları, sıva, tuğla ve beton gibi diğer malzemelerdeki rutubet miktarının ölçülmesi için de kullanılabilir.

Bu ölçüm cihazları, ahşabın elektrik direncinin, kuruluğu ile doğru orantılı olduğu esasına göre çalışmaktadır. Bu tipteki ölçüm cihazlarının, genellikle, ahşaba batırılan iğne şeklinde elektrotları vardır. Standart iğneler 6-8 mm içeri girerler ve geçtikleri en nemli bölgenin nem içeriğini gösterirler, daha uzun iğnelerin de temin edilmesi mümkündür. Bunlar sadece uçlarının girdiği derinlikteki nem oranını ölçmek üzere yalıtılmış iğnelerdir.

Direnç Tipi Nem Ölçerleri Etkileyen Faktörler

1. Nem Oranı

Ahşabın elektrik direnci, lif doygunluk noktasının altında, yani, %25-30 nem içeriğinde önemli ölçüde değişmeye başlamaktadır. Bu sebeple, direnç tipi nem ölçüm cihazları, %25 nem içeriğinin üzerinde daha hatalı sonuçlar verirler.

Yaklaşık olarak %7’nin altındaki nem oranında, ahşabın iletkenliği o denli keskin bir şekilde azalmaktadır ki, bu tipteki bir çok ölçüm cihazı, bu kadar yüksek bir direnci doğru bir şekilde ölçememektedir. Ancak, %7 ila 25 arası bir çalışma aralığı, ahşabın kullanıldığı bir çok hizmet koşulu için çok uygundur

2. Ahşabın Cinsi

Belirli bir nem içeriğindeki direnç, farklı türler arasında önemli oranda değişmektedir. Ancak bu değişiklik hesaplanabilir ve özel türlere uygun kalibrasyon ölçekleri uygulanabilir. Ölçüm cihazlarından doğrudan yapılan okumalar genellikle en sık kullanılan keresteler için geçerlidir, bunun yanında, diğerleri, basit tablolardan referanslarla belirlenebilmektedir.

3. Elektrotların Yerleşimi

Ahşabın elektrik direnci, liflere dik yönde liflere paralel yöne göre daha fazladır. Elektrotların doğru yerleşimi konusunda üretici talimatları not edilmeli ve uygulanmalıdır.

4. Sıcaklık

Belirli bir nem oranındaki iletkenlik, ahşabın sıcaklığı ile artmaktadır. Ancak yeni nem ölçerler, sıcaklığa göre otomatik olarak düzenleme yapar.

5. Ahşapta Kimyasal Maddelerin Mevcudiyeti

Ahşabın alev almayı geciktirme veya koruma amaçlı olarak suda çözünen kimyasal maddelerle işleme sokulması, deniz suyu ile ıslanması, özellikle yüksek nem içeriklerinde, iletkenlikte artma ile sonuçlanır. Bu, direnç tipi ölçüm cihazlarında hatalı şekilde, daha yüksek nem içeriği okumasının yapılmasına sebep olabilir. Okumaların, işlemle ne ölçüde etkilendikleri, kullanılan kimyasal maddelerin miktarı, tipi ve bunların ahşap içerisindeki dağılımına bağlıdır. Ölçüm cihazı üreticileri, ancak bilinen bir koruyucu tipi kullanıldığında muhtemel bir kalibrasyon tavsiye edebileceklerdir.

6. Ahşap Paneller

Panel ürünleri, hammaddeleri olan ağacın cinsinden ayrı malzemeler olarak göz önüne alınmalıdır. Panellerde direnç tipi bir ölçüm cihazı ile yapılacak okumalar hatalı olabilir, bunların üretici tarafından, test edilen ürün konusunda kalibrasyon şemaları yayınlanması dışında güvenle ele alınmamaları gerekir.